7740 Sayılı Kanunla 2022 Dönemi için % 5 veya 10 Oranında Vergiye Tabi Tutulan İstisna Kurum Kazançlarının Değerlendirilmesi
7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükmüne göre, 2022 yılına ilişkin Kurumlar Vergisi Beyannamesinde istisna ve indirim kalemleri % 5 veya 10 oranında vergiye tabi tutulmaktadır. Kanunda bazı istisna kalemleri bu vergiden muaf tutulmaktadır. Ancak iki istisna kalemi daha bu ek vergiden muaf tutulması gerekirken muaf tutulmamıştır. Bunlara ilişkin Kanun değişikliği yapılarak muafiyet sağlanması gerekmektedir.
Birincisi, Anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların bedelinin itibarî değeri aşan kısmı (Emisyon primi) (KVK mad.5/1-ç) söz konusu Kanun ile 2022 dönemi için % 10 oranında vergiye tabi tutulmaktadır. Kurumlar vergisi kanununda, serbest bölge kazancı vb kazançlara teşvik amaçlı istisna tanınırken emisyon primi esasen bir kazanç olmaması dolayısıyla vergiye tabi olmaması gerektiğinden istisna tutulmaktadır. Şirket paylarının gerçek cari değeri kuruluş aşamasındaki nominal değerlerinden daha yüksek olduğu için, yeni çıkarılan paylara karşılık şirkete yeni sermaye eklendiğinde muhasebe standartları gereği payların nominal değerini aşan kısmı özkaynak hesaplarında emisyon primi olarak değerlendirilir ve bu tutar bir gelir olmadığı için gelir tablosu hesapları ile de ilişkilendirilmez. Şirketlerin sermaye yapılarının güçlendirilmesi ve girişim sermayesi fonlarının şirketlere yatırım yapması teşvik edilmeye çalışılırken, sermayenin kazanç olarak değerlendirilmesi ve bu vergiye tabi tutulması hatalı olup düzeltilmesi gerekmektedir.
İkincisi, iştirak kazançları istisnası (KVK mad:5/1-a) olarak da tanımlanan kurumların tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından elde ettikleri kazançlar ile kârına katılma imkânı veren kurucu senetleri ile diğer intifa senetlerinden elde ettikleri kâr payları, yine söz konusu Kanun ile 2022 dönemi için % 10 oranında vergiye tabi tutulmaktadır. İştirak kazançları da emisyon priminde olduğu gibi teşvik amaçlı olmayıp vergiye tabi olmaması gerektiğinden istisna tutulmaktadır. Aksi halde, kar payı dağıtan şirket dağıttığı ve dağıtmadığı tüm karlar üzerinden kurumlar vergisi ödediği için, kar payını alan şirketin de kurumlar vergisi ödemesi durumunda aynı kazanç üzerinden bir kereden fazla kurumlar vergisi alınmış olurdu. İştirak kazançlarının bu nedenle istisna olarak tanımlandığı göz önünde bulundurulduğunda bu istisna tutarlarının da bu vergiye tabi tutulmaması gerekmekteydi.